Kuikens

Iedereen raakt vertederd bij het zien van kuikentjes.
Maar hoe pak je dat nu het beste aan ?

Broedeieren 

• Normale eivorm, gemiddeld gewicht en grootte
• Geen bevuilde eieren (besmetting in de broedmachine)
• Nooit de eieren wassen (beschermlaag word verwijderd)
• Vermijd schokken en schudden
• Bewaren op een koele plaats 12 – 15 °C  
• 8 – 10 dagen oud
• Geen kakelverse, eieren 24 uren laten rusten
• Bewaren bij een vochtigheid van 70 percent (zeker niet in de koelkast)
• 2 maal per dag 180 graden draaien (laatste dag niet)
• Niet met stift op het ei schrijven, wel met potlood 
• de ontwikkeling van het ei start vanaf 26 °C., eieren die bij warm weer te lang in de legbakken blijven liggen zijn niet bruikbaar

Vitamine B12 heeft een gunstige invloed op de broeduitkomst van eieren. Omdat ook kompost of teelaarde veel vitamine B12 bevat is het een goed idee om kippen los te laten  in een voorjaarstuin of in de winter in de moestuin.
Op het moment van leggen  heeft het ei een temperatuur van 41° Celsius (de lichaamstemperatuur van de kip). Dit is de temperatuur waarbij de embryonale ontwikkeling tot stilstand komt. Als de broedeieren na het leggen boven de 27° Celsius komen, gaat de kiemontwikkeling door en krijgen wij overontwikkelde kiemen die later bij afkoeling sterven. Te snelle afkoeling is ook niet goed, daar men dan vertraagde ontwikkeling krijgt met als gevolg zwakke kiemen die ook afsterven. Broedeieren die traag afkoelen krijgen sterke kiemschijven die sterk genoeg zijn om opslag en vervoer goed te doorstaan.

Natuurlijk broeden met een hen

Om te beginnen moet je hen  broeds zijn om eitjes te kunnen uitbroeden.

Een broedse hen maakt typische geluiden, een soort van ontevreden commentaar als je in de buurt komt en ze zet haar veren op. Ze verlaat het nest zelden om te drinken, eten of een stofbad te nemen. Ze zal haar eitjes beginnen te verdedigen en naar je pikken als je er eentje wil wegnemen. 

Tijdens deze periode verliezen ze een deel van de borstveren.  De kalere borst geeft meer warmte en vocht af aan de eieren, noodzakelijk voor een goede ontwikkeling van de kuikens.

Hun ontlasting zijn zeer dikke, erg stinkende hoopjes, ze eten en drinken weinig om hun eieren niet te bevuilen.  Let er wel op dat ze voldoende drinken, sommige hennen kunnen zich letterlijk doodbroeden.

Als het lukt, probeer haar dan te verhuizen naar een apart hokje, rustig en donker.  Geef haar dan een 5-tal verse eitjes. Belangrijk is dat de eitjes gelijktijdig onder de hen gaan.  Kuikens beginnen van de tweede dag al rond te lopen en de hen zal dan de latere eitjes in de steek laten.  Je kan de eitjes een merkteken geven maar wel met potlood (stift brengt giftige stoffen in het ei).  Als de hen (of een andere hen) nog eitjes bijlegt haal deze dan weg.

Als ondergrond voor het nest gebruiken velen een omgekeerde wat vochtige graszode met daarop wat stro . Dit om de eitjes een klein beetje vocht te geven . Gebruik je geen graszode kan je de eitjes af en toe eens wat besproeien met wat water.
De hen houdt de eieren op een constante temperatuur en keert de eieren regelmatig om.
Het broedproces duurt exact 21 dagen. Na een week kan je de eieren het best schouwen om te kijken of de eitjes bevrucht zijn.

 Een schouwlamp kan je in een dierenwinkel kopen of zelf maken. Een sterke gloeilamp onder een omgekeerd bloempotje houden, werkt evengoed. Bij de bevruchte eieren zal je bloedvaten en adertjes zien. Ben je niet 100 % zeker, probeer het dan enkele dagen later nog eens. Een onbevrucht laat helemaal niets zien en deze haal je beter.

En dan is het spannend afwachten tot de eitjes openbreken.

Machinaal broeden

Plaatsing broedkast 

• Rust is zeer belangrijk tijdens het broedproces
• Zet de broedmachine op een rustige plek in huis 
• Niet geschikt zijn keukens, woonkamers, kinderkamers en bergplaatsen waar wasmachines zijn, een rustige zolder of niet te koude kelder is het best
•  De omgevingstemperatuur moet liggen tussen de 10 en 25 graden  
• de omgevingsluchtvochtigheid: 40-70%     

De broedkast starten 

• de broedkast volledig reinigen en desinfecteren 

•  37.6 tot 37.8 graden Celsius voor motorbroeders  
•  38.8 tot 39 graden Celsius voor vlakbroeders  
• Nooit boven de 40 graden Celsius, de embryo’s sterven dan af
•  de machine 24 uur op voorhand opstarten
•  temperatuur instellen, gemeten op eihoogte (bovenkant van ei)  
• kijk na of de broedthermometer goed werkt 
• de eerste dag de eieren niet keren 
• het duurt een tweetal dagen vooraleer de eieren door en door verwarmd en op temperatuur gekomen zijn (niet aan de thermometer prutsen) 
• 2 maal per dag de eieren 180 graden keren op regelmatige tijdstippen
•  Na 7 dagen de eieren schouwen, niet bevruchte eieren weghalen
•  De luchtvochtigheid meten met een hygrometer 40 à 45 %  

     

Laatste 2 dagen broedkast 

• De laatste 2 dagen, de eieren niet meer keren 
• Vermijd het openen van de broedkast, de kuikens hebben rust nodig 
• Tussenschotten verwijderen 
• Temperatuur in het oog houden, stijging vermijden (37,6 graden) 
•  Luchtvochtigheid opdrijven tot 75 %  Let op: het contactoppervlak water/lucht verhoogt de vochtigheid, dus een brede platte schaal gebruiken  
• eitjes bestuiven (plantenspuit) met lauw water
•  Vanaf dag 20 hoor je de kuikens piepen, dit wil zeggen dat ze de luchtkamer aangepikt hebben 
•  best is om  een luchtbel te bekomen die op het einde van het broedproces ongeveer 1/3 van de totale lengte van het ei inneemt (nameten met een schouwlamp)
• De grootte van de luchtbel staat in direct verband met de luchtvochtigheid. Is de luchtkamer te klein, dan heb je te vochtig gebroed. Als de luchtkamer te groot is, dan heb je te droog gebroed

      A = goede luchtvochtigheid               B = luchtvochtigheid te hoog               C = luchtvochtigheid te laag

 

Broeddagen	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Temperatuur	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6
Vochtigheid %	40	40	40	40	40	40	40	40	40	40
Bakje met water leeg/vol	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	Leeg	leeg	leeg
Schouwen							X
Keren	neen	neen	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja

Broeddagen	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21
Temperatuur	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6	37.6
Vochtigheid %	40	40	40	40	40	40	40	40	40	75	75
Bakje met water leeg/vol	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	leeg	vol	vol
Schouwen				X					X
Keren	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja	ja	neen	neen

 


Uitkomst van de kuikens

•      24 uur voor het uitkomen begint het kuiken de eischaal aan te pikken en te doorbreken

•      Het kuiken pikt een klein gaatje in de eiwand

•      Daarna treedt er tijdelijke een rustperiode op

•      24 uur na het aanpikken moet het kuiken het ei verlaten

•      Indien het kuiken niet tijdig uit het ei geraakt dan is er iets mis met de luchtvochtigheid (te laag)

•      De eerste 2 dagen nog geen eten geven

Mag je de kuikens helpen bij het uitbreken ?

 

Het juiste moment van hulp bieden is zeer belangrijk. Dit kan je alleen leren door ervaring.

Te vroeg helpen:

•      De dooier is nog niet volledig ingetrokken en het kuiken sterft

Te laat helpen:

•      Het kuiken stikt

Grijp in 24 uur na het aanpikken

•      Besprenkel de eischaal met lauwwarm water
•     Werk vanuit de luchtkamer aan het stompe einde van het ei
•      Neemt voorzichtig de eischaal stukje voor stukje weg

             

Opfokken van kuikens

• als de kuikens goed opgedroogd zijn kunnen ze de broedmachine verlaten

• De kuikens in een warme opfokruimte (kunstmoeder) houden

• de eerste dagen is 33°C vereist, per week de temperatuur met 2°C laten dalen

• gebruik liefst donkerstralers (Elsteinlampen) of warmteplaten

• de rode lampen verstoort het dag- en nachtritme en kan het beendergestel van de kuikens aantasten, beter is om deze alleen overdag te gebruiken

• De temperatuur is goed indien de kuikens in een kring rond de warmtebron liggen

• Als ze samentroepen dan is het te koud, bij voldoende warmte verspreiden ze zich

• Rust is zeer belangrijk

• Een proper hok voorkomt ziektes

• Zorg voor voldoende frisse lucht

• De vloer mag niet glad zijn , leg huishoudpapier of gaas op de oppervlakte ter voorkoming van spreidpoten

• pas uitgekomen kuiken hebben een reserve aan voedsel voor 24 uur, dus niet direct eten geven
• bijvoeren met havermout bevorderd de pikbehoefte

• opfokmeel of gemalen granen  (hiervoor kan je een oude koffiemolen gebruiken)
• de porties moeten na ongeveer een kwartier op zijn,daarna mag je de bakjes wegnemen 
• let er wel op dat alle kuikens gelijktijdig kunnen eten, indien nodig meerdere bakjes zetten
• vanaf de eerste dag mag je al groenvoer of geraspte wortelen geven

• een beetje levertraan over het kuikenmeel zal de kuikens ten goede komen

• laat de dieren niet te snel groeien dit kan afwijkingen veroorzaken

• vetrijke zaden, zoals zonnebloempitten zullen de glans op het verenkleed bevorderen
• grit bevordert de botontwikkeling en helpt bij het verteren en vermalen van het voedsel in de krop, maar hiermee niet overdrijven
• zet hun en drinkwater het verst van de warmtebron, zo zijn ze verplicht om te bewegen
• ververs hun drinkwater dagelijks en voeg een scheutje appelazijn toe (ter bevordering van de eetlust en spijsvertering)

Kuikens buiten laten

als de kuikens 6 a 7 weken zijn kunnen ze, afhankelijk van het weer naar de buitenhokken

pas op voor koude nachten (eventueel nog een warmtelamp laten hangen)

nat gras is zeker niet goed voor de kuikens

ontworm en ontluis de kuikens tijdig

Spreidpoten bij kuikens

Als de jonge kuikens (een paar dagen oud) niet op hun pootjes kunnen staan en plat op hun poep zitten, hebben ze last van spreidpoten. De oorzaak is een gladde ondergrond in de uitkomstlade of in het hok.

Snel ingrijpen is de boodschap: leg op de ondergrond iets ruw (huishoudpapier of fijn gaas). Meestal is het probleem direct opgelost. In andere gevallen moet je het kuiken helpen om zijn pootjes samen te houden. Verbind de pootjes met een wollen koordje, zoals op de tekening aangegeven staat. Hiervoor kan je best met 2 man zijn, iemand om het kuiken vast te houden en iemand die de touwtjes vastbindt.

Het ziet er een beetje zielig uit maar na 3 à 4 dagen mag je het touwtje verwijderen en het kuiken kan zelfstandig rechtstaan en lopen. 

Hoe maak je een  hen "broeds af" ?

Haal de eieren elke dag weg. De eieren waarop ze al een paar dagen heeft gezeten niet meer opeten. Zet haar tegen de avond ook even in de loopruimte bij de voeder- en drinkbak.  De broedsheid bij zijdehoenders is hardnekkig en kan enkele weken duren. Broeden verzwakt kippen altijd, let erop dat ze voldoende eet en drinkt. Mocht de hen niet ophouden met broeden, zorg er dan voor dat ze geen toegang tot het legnest heeft, een koppig zijdehoentje zou echter evengoed een straattegel gaan uitbroeden dan opgeven.  Even geduld beoefenen, uiteindelijk zal ze vanzelf stoppen.

Geslacht bepalen

Bij zijdehoen kuikens is het vrijwel onmogelijk om het geslacht te bepalen. Het geslacht kan pas met zekerheid vastgesteld worden op een leeftijd van 4 à 6 maanden. 

De hen heeft meer een ronde kuif, een haan heeft een kuif met sprieten.
De haan heeft meestal grotere/dikkere poten dan een hen en is ook iets groter.
De haan heeft meestal een fellere blik in de ogen, hennen een zachte uitstraling.